Kees Floor, Zenit juli/augustus 2008

Voorbeelden van werk dat afhankelijk is van het weer en het nut van weersverwachtingen daarbij kom je steeds vaker tegen. Zoals nu weer bij het gemeentelijk onkruidbeheer.

Onkruid gedijt goed tussen betonnen stoeptegels, vooral bij groeizaam weer. Je treft het ook aan bij onder andere spoorlijnen. (wisselbeeld).

Onkruidbestrijdingmet chemische middelen langs het spoor (wisselbeeld).

Onkruidbestrijding met chemische middelen langs de openbare weg..

Meer beelden

Tussen de tegels van de stoep, het speelplaatsje of de parkeerplaats is onkruid doorgaans niet welkom. Veel gemeenten zetten dan ook mankracht in om het ongewenste groen te verwijderen of - in gemeenteambtenarenjargon - op z'n minst een acceptabel straatbeeld te realiseren. Dat kan met borstelen, branden of heet water, dus zonder gif, maar chemische bestrijding is goedkoper.
Doordat de onkruidverdelgers deels via het riool of rechtstreeks wegspoelen naar het oppervlaktewater en het grondwater, vormt het spuiten met zogeheten herbiciden een aanslag op de waterkwaliteit. Waterschappen en waterleidingbedrijven zien deze vorm van onkruidbeheer dan ook met lede ogen aan. Door goed op het weer te letten en de weersverwachtingen nauwgezet volgen, is de schade nog enigszins te beperken. In gemeenten waar ze dat in praktijk brengen en ze dus op het juiste moment gaan spuiten, hebben ze minder chemische middelen nodig en komt er minder gif in het milieu terecht.

Regen en wind
Bij het terugdringen van de afspoeling van onkruidbestrijdingsmiddelen speelt het weer op verschillende manieren een rol. Als het kort nadat er gespoten is, gaat regenen, komen de chemicaliën met het wegstromende regenwater in de sloot of het riool terecht nog vóór ze hun werk hebben kunnen doen. Eigenlijk moet het een vol etmaal droog blijven om dit te voorkomen.
Verder mag het tijdens het spuiten niet te hard waaien. De wind kan de middelen namelijk meevoeren naar plaatsen waar dat niet nodig of zelfs ongewenst is. Om dergelijke drift te voorkomen, houdt men een bovengrens voor de windsnelheid aan van windkracht 3. In de landbouw wordt bij het uitvoeren van gewasbeschermingsmaatregelen, het in die sector gehanteerde eufemisme voor spuiten, eenzelfde bovengrens aangehouden.

Temperatuur en vochtigheid
De weersomstandigheden hebben ook invloed op de effectiviteit van het gebruikte chemische bestrijdingsmiddel, veelal RoundUp Evolution. Onkruid neemt deze stof het gemakkelijkst op na een periode met groeizaam weer zonder nachtvorst. Op nat onkruid moet je het niet gebruiken; als het regent of als het onkruid vochtig is van de dauw, kunnen de wijkbeheerders en buitendienstmedewerkers van de gemeenten of de door hen ingehuurde loonbedrijven dus beter wat anders gaan doen. De werking is optimaal bij temperaturen van 10 tot 22 graden en een relatieve vochtigheid van 80% of hoger. Daarbij moeten we rekening houden met het gegeven dat de temperaturen vlak bij betontegels of andere bestratingen overdag vooral bij zonnig weer aanzienlijk hoger liggen dan de op 1,5 meter hoogte gemeten officiële luchttemperatuur. We zagen al eerder dat het na het spuiten nog 24 uur droog moet blijven; daarna mag het groeizame weer met regen en zonder nachtvorst terugkeren.

Minder milieuschade
Gemeenten die rekening houden met het weer, kunnen, met wat aanvullende maatregelen en een goede werkplanning, het gebruik van onkruidverdelgers met een derde terugbrengen. Ze zijn dan wel iets duurder uit. Veel gemeenten gaat dat nog niet ver genoeg en zijn bereid wat dieper in de buidel te tasten of het beoogde straatbeeld aan te passen. Ze zijn overgestapt op onkruidbeheer zonder herbiciden. Dat kan onder andere met heet water, borstelen en branden. Er is dan geen afspoeling van chemische middelen en tegelijkertijd neemt de weersafhankelijkheid af. Eigenlijk kan alleen regen tijdens het werk nog roet in het eten gooien.
Van de onkruidbestrijdingsmiddelen die in het grond- en oppervlaktewater terecht komen, is bijna een achtste afkomstig van gemeenten en andere overheden. Particulieren vervuilen ongeveer evenveel; zij kunnen als ze het milieu minder willen belasten dus ook meer met het weer doen, overschakelen op andere manieren van onkruidbestrijding of het onkruid gewoon zijn gang laten gaan. De meeste winst is overigens te behalen bij het schoonhouden van bedrijfsterreinen; daar komt ongeveer 70 procent van de herbiciden die in het milieu terecht komen, vandaan.

Onkruidbestrijding met heet water.	Handmatig onkruidbeheer langs provinciale wegen (wisselbeeld).	Onkruidbestrijding met heet water. (wisselbeeld).
Onkruidbestrijding door branden. (wisselbeeld).	Onkruidbestrijding met borstelen. (wisselbeeld).	Onkruidgevoelige plekken langs de weg. (wisselbeeld).