Kees Floor, Het Weer Magazine, december 2010.

Een witte Kerst komt niet zo vaak voor en is dan ook nog eens niet wat het lijkt. Wie kwam er op het onzalige idee het verschijnsel met de definitie op te zadelen die het kreeg? En waarom doen de Belgen het ook hier weer beter dan wij?

Satellietbeeld van Nederland en België, Tweede Kerstdag 2009. Lang niet overal ligt sneeuw, hier aangegeven met een blauwgroene tint. Zet de muis op de afbeelding voor het bijbehorende satellietbeeld in natuurlijke kleuren. Datum: 26 december 2009. Satelliet: Terra. Instrument: MODIS, banden 7, 2 en 1. Bron: NASA/GSFC, MODIS Rapid Response.	Het waarneemterrein van het KNMI in de Bilt op tweede Kerstdag 2009. Foto's: Jacob Kuiper (wisselbeeld).

Het is Tweede Kerstdag 2009. Mijn jongste dochter is over uit Spanje, waar ze woont. Ze is 27, maar heeft nog nooit een witte Kerst meegemaakt. Vol verwachting was ze naar haar thuisland afgereisd. Maar helaas, er valt geen sneeuw. Ook zijn de bomen niet wit. De troosteloze sneeuw die er toch nog ligt, voert een vergeefse strijd tegen de dooi. In het bos zijn de paden plat- en gladgetrapt en door het natte ijs nagenoeg onbegaanbaar. In de polders lijkt na het waterballet van Eerste Kerstdag de meeste sneeuw verdwenen. Kortom: weer om binnen te zitten.
Ik bel met familie in Castricum, Voorburg en Antwerpen. Nergens ligt sneeuw, zeggen ze. Op het satellietbeeld zie ik later dat ze gelijk hebben. Ik blader Het Weer Magazine door. 'België had twee keer vaker een witte Kerst dan Nederland', staat er in grote letters tussen de tekst. Het humeur wordt er niet beter op. 'Zou dat nog hebben meegespeeld tijdens de afscheiding?', denk je onwillekeurig. Door de definitie naar je eigen hand te zetten, creëer je meer witte Kersten en daar is het ze natuurlijk om begonnen. 'Zou je meer naar het zuiden meer witte kersten hebben?', schiet me vrijwel tegelijkertijd te binnen. Ik surf naar de website van het KNMI, waar de Belgische suprematie ons ook nog eens wordt ingepeperd. Verder lezen we dat Parijs in 1970 zijn laatste witte Kerst had. Hoezo Parijs? Meteo France zit toch in Toulouse? Gebruiken ze daar de verkeerde definitie? Of hebben ze de kantoren naar Toulouse verplaatst om vaker een witte Kerst te hebben? Waarom gingen de Britten dan van Reading naar Exeter? Ergens in Schotland lijkt me veel sneeuwzekerder. En waarom kozen de Duisters na de hereniging voor Offenbach in plaats van Potsdam?
Wat die Fransen, Duitsers en Engelsen doen, dat moeten ze natuurlijk zelf weten. Maar dat die Belgen niet alleen meer toonaangevende Europese politici en correcte spellers hebben, maar ook nog eens meer witte Kersten, dat steekt! En vraagt om nader onderzoek. Eerst kijk ik nog even of er nieuws is. Ik surf naar de website van de Gazet van Antwerpen. 'Voor het eerst sinds 1986 een witte Kerst', leedvermaakt het me tegemoet. Vreemd, gisteren al geplaatst, maar goed. Hebben die Belgen ons opnieuw een loer weten te draaien? De stemming bereikt een dieptepunt. Nog even gekeken op nu.nl; is er ook Nederlands nieuws? En ja hoor: 'Witte Kerst is officieel wit', is een van de nieuwsberichten. Het KNMI heeft het zelf gezegd. 'Dus ook in Nederland?', denk ik. Nou breekt m'n klomp. Ik woon zelf in De Bilt, heb ik iets gemist? En hebben we hier nu al die jaren van gedroomd? Zijn dromen dan toch echt bedrog? Ik wacht op het eerste Tweede Kamerlid dat er vragen over gaat stellen. Het blijft stil. Kan dan niemand zich hier echt over opwinden?

Gelukkig wordt de soep niet zo heet gegeten als ze wordt opgediend. Alles is verklaarbaar en Nederlanders worden niet op voorhand achtergesteld, zo lijkt het achteraf. Het gaat om definities en om de juistheid van informatie. Ik had het kunnen weten, daar moet gezond verstand voor wijken.
Om met het laatste te beginnen: de informatie dat witte Kersten in Ukkel tweemaal vaker voorkomen dan in De Bilt, deugt niet. Althans, als we de website van het Belgische KMI zélf mogen geloven, wat ik voor gegevens over België direct geneigd ben te doen. Sinds 1900 hadden we, België én Nederland dus, een witte Kerst in 1906, 1938, 1950, 1964 en 2009 (sic!). Ukkel noteerde daarnaast nog een witte Kerst in 1913, 1917, 1918, 1923 en 1986; het scoorde daarmee in totaal tien witte Kersten. In De Bilt moesten we over dezelfde periode met in totaal zeven witte Kersten genoegen nemen. Naast de vijf eerder genoemde gezamenlijke witte Kersten zijn dat nog 1940 en 1981. De Belgen blijven dus aan kop, zij het vooral danzij een aantal gebeurtenissen uit een moeilijk verifieerbaar ver verleden. Hoe kan dat?
Dat brengt ons direct bij de door de beide koninklijke meteorologische instituten gehanteerde onzalige definities voor een witte Kerst. Die zeggen dat er sneeuw moet liggen op de gewijde grond van de lokale meetweide. Of het daadwerkelijk sneeuwt en of de bomen wit zijn, speelt geen rol. Ook wat er elders in het land aan de hand is, is onbelangrijk. In België gaat het bij Kerst om Kerstavond en om 25 december. Tweede Kerstdag leeft er niet en is dus een gewone werkdag. Daarom hoeft er in Ukkel alleen maar sneeuw te liggen op de ochtend van 25 december. In Nederland gelden beide Kerstdagen als officiële Christelijke feestdag. Als gevolg daarvan moet er in De Bilt op twee achtereenvolgende ochtenden sneeuw liggen om van een witte Kerst te kunnen spreken. Dus of de Belgen spelen vals, of wij willen weer het braafste jongetje van de klas zijn, maar in beide gevallen weten de gebruikte definities niet het échte witte-kerstgevoel op te wekken en zijn wij Nederlanders (Hollanders, zeggen de Belgen) in het nadeel.
Of er dit jaar weer een witte Kerst komt, was bij het afsluiten van de kopij van dit nummer nog niet bekend. Maar als het zo moet als vorig jaar, dan hoeft het van mij niet meer. Dat de Belgen meer witte Kersten hebben dan wij, het zij ze gegund. En of dit type witte Kersten vaker zal voorkomen in een opwarmend klimaat, zal me worst wezen.